Krajem 2017. godine objavljena je knjiga “Uspomene” (Prometej, Novi Sad, 2017) u kojoj je opisan građanski život u Novom Sadu kroz život Alimpija Popovića, prvog posleratnog gradonačelnika u socijalističkoj državi Jugoslaviji – sveštenika. Bio je nadaren raznim umećima – slikao je, pisao, pevao varoške pesme uživo na Radio Beogradu. U godinama pre Drugog svetskog rata vlastima je bio poznat kao protivnik sistema. Obimna knjiga na 600 strana, bogato je ilustrovana porodičnim fotografijama iz detinjstva, faksimilima dokumenata, ali i dragocenim spiskom imena žrtava Novosadske racije 1942. godine koje su bile njegovi parohijani u Uspenskoj crkvi. Knjiga je, ustvari, dnevnik koji je godinama pisao Alimpije Popović. Rukopis je priredila viša kustoskinja Muzeja Grada Novog Sada Gordana Petković. Kultura sećanja. Foto koncept: Aleksandar Stanojlović
Gordana Petković o dilemama u radu na rukopisima ličnog dnevnika koji je pisao Alimpije Popović: U ruke vam dospe nečiji lični dnevnik! Neko vam svoj život pruža na dlanu , a ja sam se pitala, da li bi Alimpije Popović želeo da njegovi dnevnici budu objavljeni, ili da se čitaju samo u krugu porodice. Zatim, govorilo se o tri postojeća rukopisa, a kada sam počela da radim imali smo sačuvan samo jedan. U međuvremenu je pronađen treći rukopis, nedostajao je drugi. Dilema je bila – da li su sva tri rukopisa identična, što je razrešeno kada je otkriven treći. Za sada ostaje nepoznanica šta je u drugom dnevničkom rukopisu.
Knjiga rukopisa prote Alimpija Popovića koji se rodio 1888. godine u Novom Sadu, majdan je zanimljivih opisa: Prota Alimpije počinje uspomene tako što opisuje pretke – oca, majku, dedu, i piše o najranijim sećanjima iz detinjstva. Ali, uvodi nas i u priču o doseljavanju predaka iz sela Almaš u Novi Sad 1717,1718. godine. To je vreme kada je naseljen Almaški kraj koji postoji 300 godina sada kao najstariji deo Novog Sada. Tada je počela izgradnja Almaške crkve, a prvi paroh je bio daleki predak prote Alimpija.
Almaška crkva, 2018.
Gordana Petković o okolnostima kada je Alimpije Popović kao svešenik postao prvi posleratni gradonačelnik Novog Sada u komunističkoj Jugoslaviji: Mislim da je u pitanju sticaj više različitih okolnosti. Pre svega, sve četvoro protine dece bili su aktivni tokom rata, sin Živko je poginuo 1943. kod Bačke Palanke, a ćerke su bile aktivne kao ilegalke i bile su udate za komuniste, pa je prota imao probleme sa gradskim vlastima pre rata zašto je priredio ćerkina venčanja i svadbe u dvorištu Uspenske crkve, a zetovi su bili komunisti. Možda je na njegovo postavljenje za gradonačelnika uticalo i to što je njegov zet Nikola Petrovićio ministar u prvoj saveznoj vladi – . Ipak, mislim da je u tom periodu pre svega tražen kompromis, da na tom mestu bude osoba koja je imala poverenje u narodu. A prota je imao poverenje naroda.
Gordana Petković je u radu na dnevničkom rukopisu otkrila da je prota Alimpije Popović bio čovek raskošnih talenata: Jedanput nedeljno odlazio je u Radio Beograd i uživo pevao varoške i narodne pesme pod pseudonimom Joca Podbarac. Pod pseudonimom je pisao i kolumne u listu “Dan” koji je izdava njegov brat Daka Popović, inače, prvi ban Dunavske banovine i ministar senator. Mislim da ga je upravo ta energija, radoznalost, raskoš talenata, okarakterisalo kao jednog, moram biti subjektivna, divnog čoveka. Takvim su ga i Novosađani doživljavali, cenili su ga. Do danas ga se sećaju.
Uspenska crkva, 2018
Gordana Petković izdvaja jednu vrednost rukopisa/dnevnika Alimpija Popovića: Najveća dragocenost ovog rukopisa je što je u njemu sadržan spisak njegovih parohijana stradalih u januarskoj raciji 1942 godine. Mislim da je on prvi koji je napravio spisak stradalih. Spisak jeste nepotpun, jer se odnosio samo na protine parohijane, ali je zatim dopunjen imenima onih koji su stradali do kraja rata i koji su, takođe, bili njegovi parohijani – pre svega na spisku je njegov sin Živko Popović, Grozda Gajšin, Branko Bajić, Svetozar Toza Marković, Radivoj Ćirpanov…
PROČITAJTE I: almaski-kraj-tri-veka-postojanja, genius-loci-almaski-kraj-u-novom-sadu, novi-sad-i-svetojovanski-toponim, novi-sad-prodaja-lica-grada, kultura-secanja-kako-se-pravio-hleb-za-vojsku-u-kraljevini-shs