Posle otvaranja izložbe “Sava Šumanović i evropski realizmi između dva svetska rata” u Novom Sadu, u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog, Galeriji Matice srpske i Galeriji likovne umetnosti poklon zbirci Rajka Mamuzića, u Šidu je 3. oktobra predstavljen treći deo istoimenog projekta, jednog od ključnih u okviru Evropske prestonice kulture Novi Sad 2022. Publika ima jedinstvenu priliku da vidi Šumanovićeva dela koja se čuvaju u Srbiji, Hrvatskoj, Severnoj Makedoniji i Francuskoj. Korzoportal
Autorka izložbe “Sava Šumanović i evropski realizmi između dva svetska rata” je Milana Kvas, upravnica Spomen-zbirka Pavla Beljanskog koja je u prepunoj sali Galerije slika “Sava Šumanović” u Šidu, na otvaranju trećeg dela istoimenog projekta govorila o delu ovog, jednog od naših najznačajnijih slikara, ističući da “u njegovom celokupnom opusu dominiraju dve glavne teme – pejsaž i akt, prvenstveno ženski, a naklonost prema tim motivima najizrazitiji je u šidskom periodu”. Podsetila je da je 1921. u Parizu kod Andre Lota, slikara kubizma, usvojio tendencije koje su se razvijale u periodu između dva svetska rata, a to su posle ratnog haosa, težnje ka obnovi klasicizma i harmonije što se očitovala u svim sferama stvaralaštva, slikarstvu, muzici, književnosti. “Sava Šumanović taj temelj nije napuštao do kraja života. U najačem izrazu to će biti uočljivo u ciklusu ‘Šidijanke”, istakla je Milana Kvas.
Milana Kvas
Postavlja se pitanje ko su bili Šumanovićevi modeli za “Šidijanke”. Autorka izložbe “Sava Šumanović i evropski realizmi između dva svetska rata” Milana Kvas smatra da to nije bitno – “Da li je model iz stvarnog života, ili je plod njegove imaginacije, anime, nije ključno pitanje već je to činjenica da danas u tome uživamo. Slični ciklusi tridesetih godina nastaju i kod drugih značajnih evropskih slikara fantastike, magijskog realizma, nadrealizma. To ukazuje na činjenicu da se duh vremena širi, da je prepoznatljiv bez obzira na mesto u kome umetnik stvara i gde spava“.
U programu otvaranja izložbe u Galerija slika “Sava Šumanović” u Šidu učestvovao je novosadski Teatar mladih „Mišolovka“ sa epizodom iz predstave „Boemi iz Monparnasa“.
Sastavni deo izložbe “Sava Šumanović i evropski realizmi između dva svetska rata” je obimna knjiga, svojevrsna enciklopedija o delu Save Šumanovića u kojoj pišu: Zvonko Maković, Sofija Milenković, Ana Ereš, Igor Borozan, Gordana Krstić Fraj, Tijana Palkovljević Bugarski, Lidija Merenik, Milana Kvas i Tamara Ognjević. Svakom mladom istraživaču istorije umetnosti može biti putokaz.
Galerija slika “Sava Šumanović” u Šidu u kojoj je 417 dela, poklon slikareve majke Perside, svakom posmatraču širi ponovo novu, vrtoglavu energiju i osećaje koji izviru iz Šumanovićevih slika u kojima ciklus “Šidijanke” (“Kupačice”) zauzima prestolno mesto. Lidija Merenik piše – “Stoga ‘Šidijanke’, što je od prvog pogleda prilično jasno, nisu hic et nunc, sada i ovde već pripadaju ‘nomadskoj raspodeli’, nejedinstvu mesta i vremena… One su Šumanovićeva nova stvarnost”.
„Šidijanke“ su deo stalne postavke Galerije, izložene jedna do druge čine monumentalni friz dvadesetog veka koji pri svakom novom viđenju budi posmatraču vatromet osećanja. Bez razmaka, postavljene jedna uz drugu, na najdužem zidu izložbenog prostora, smenjuju se u pravilnom ritmu, kompozicije sa tri i pet figura. Sava Šumanović je slikar epskih razmera koji uvek traži nove poglede, čemu je doprinela i autorska izložba Milane Kvas.