Podgrađe Petrovaradinske tvrđave – otkriveni slojevi trajanja. Od kada je 2017. godine novosadski Zavod za zaštitu spomenika kulture počeo sistematsku obnovu fasada i infrastrukture, Podgrađe Petrovaradinske tvrđave postalo je gradilište. Život njegovih stanovnika nastavio je da teče uobičajenim ritmom, ali samo naizgled. Pred njihovim očima otvorilo se – arheološko nalazište. Foto: Kaća Lazukić Ljubinković
Poslednje veliko spremanje petrovaradinskog Gradića bilo je osamdesetih godina 20. veka uoči Stonoteniskog prvenstva Evrope Novi Sad (SPENS) koje se odnosilo samo na krečenju fasada. U 21. veku gradske vlasti Novog Sada, buduće Evropske prestonice kulture 2021, upustile su se u temeljnu rekonstrukciju ove graditeljske i kulturni baštine kao dela kompleksa Petrovaradinske tvrđave koja predstavlja jedinstveni toponim na evropskom prostoru …
… Dušica Veselinov iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture rukovodi arheološkim iskopavanjima koje prekida samo kada lije kiša, vikendom se radi, kako ona kaže – “Naravno”…
Dušica Veselinov na terenu u Gradiću
… ovakvi prizori su poznati iz dokumentarnih filmova koji se odnose na arheološka istraživanja, a sada su Novosađanima pod nosom …
… do sada su u Podgrađu Petrovaradinske tvrđave u ulici Lisinskog pronađene objekti od drveta – drvene podne grede s kraja 17. veka koje su podizane pre nastanka Podgrađa, zatim u ulici Prote Mihaldžića su pronađeni ostaci, odnosno kameni temelji kasarni na ovom prostoru. Oba objekta pripadaju periodu austrijske vlasti, odnosno prvoj fazi izgradnje artiljerijske Tvrđave. Sve se nalazi na karti Petrovaradinske tvrđave iz 1720. godine…
… Podgrađe Petrovaradinske tvrđave je, prema svemu sudeći, arheološka priča bez kraja. U delu ulice Vladimira Nazora, od ugla s Beogradskom do ugla s Ulicom prote Mihaldžića najstariji predmeti pronađeni u tom delu Podgrađa potiču iz vremena bakarnog doba i četvrtog milenijuma pre nove ere. Osim nalaza iz praistorije, pronađeni su i predmeti iz rimskog i poznosrednjovekovnog perioda, kao i oni koji pripadaju novom veku i vremenu austrijske i austrougarske dominacije na ovim prostorima…
… Podgrađe Petrovaradinske tvrđave je priča o vekovnom trajanju. Nije ni prva ni poslednja na zemaljskoj kugli, ali je naša i stoga nama – najdragocenija…
… bez saobraćaja intenziteta kakav je danas, Podgrađe Petrovaradinske tvrđave – Donji grad – Gradić čekaju bolji dani koji će doprineti da ovaj toponim iz 18. veka postane poželjna destinacija u širem Dunavskom regionu, možda i kao arheološki park.