Povodom Dana jevrejske evropske kulture 2017. godine, Jevrejska opština Zrenjanin je u saradnji sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin priredila izložbu ,,Tragovi graditeljskog nasleđa Jevreja u Zrenjaninu” u salonu Istorijskog arhiva u Zrenjaninu. Autori: Bojan Kojičić, Regina Milanov, Ivana Kukolj Solarov. Autor kataloga: Bojan Kojičić.
Jevreji u Zrenjaninu – radi se o izložbi na kojoj je predstavljen deo graditeljskog nasleđa jevrejske zajednice koja je od naseljavanja u Veliki Bečkerek do stradanja u Holokaustu 1941. godine dala veliki doprinos kulturnom, privrednom i ekonomskom napretku grada. Prikazane su građevine koje su služile verskim, administrativnim ili kulturno – prosvetnim potrebama jevrejske zajednice u Velikom Bečkereku, ali i najreprezentativnija zdanja, locirana uglavnom u glavnoj ulici, koja su podigli, ili preoblikovali jevrejski trgovci, a koja danas predstavljaju vredno graditeljsko nasleđe Zrenjanina. Značajan deo ovih objekata danas ima svojstvo kulturnog dobra što je potvrda vrednosti kroz proteklo vreme.
O arhitektonskoj zaostavštini Jevreja na ovim prostorima malo je pisano, osim stručnih radova na temu sinagoga u Vojvodini. Jevreji su bili malobrojni, ali su dali značajan doprinos razvoju graditelјstva u Vojvodini. Iza mnogih vrednih zdanja, privatnih kuća, javnih palata i fabrika, stajale su jevrejske porodice i njihov kapital. Neka od njih su ,,preživela” istorijska iskušenja te i danas postoje, dok je veći deo nestao, a o njihovom postojanju jedino svedoče sačuvane stare fotografije, malobrojna arhivska građa i sećanja predratnih generacija kojih ima sve manje među nama. Zbog uništene pisane građe, nije bio nimalo lak zadatak locirati jevrejske kuće, odnosno pronaći pouzdane podatke o njihovoj imovini i nekretninama.
Koliko god paradoksalno zvučalo, svako naučno istraživanje ima dimenziju više kada je malo materijanih dokaza. Stoga je dragocen svaki beočug koji govori i o tome gde su Jevreji u Zrenjaninu kada se, u ovom slučaju, istražuje njihovo graditeljsko nasleđe.
PROČITAJTE I: izlozba-moderna-arhitektura-u-zrenjaninu, bojan-kojicic-arhitektura-secesije-u-velikom-beckereku-zrenjaninu, digitalna-enciklopedija-zrenjanina, viktorija-aladzic-arhitekti-komor-i-jakab-suboticka-arhitektura/vikend-prica-zena-preko-puta