Jedna od najuspešnijih građanskih inicijativa u regionu je Expeditio iz Kotora. Postoji 19 godina i sa nepromenljivom ogromnom energijom i znanjem ovaj tim osmišljava projekte, kampanje, stručne skupove, izdavačku delatnost, uvek sa jasnom idejom održivog upravljanja prostorom, baštinom, životnom sredinom u Crnoj Gori i jugoistočnoj Evropi. Expeditio gostuje na korzoportalu, izdvojili su nekoliko projekata iz 2015.
Projekat Baština-Pokretač razvoja, spada u IPA program prekogranične saradnje između Crne Gore i Hrvatske, sproveden je u saradnji s Opštinom Tivat i Zavodom za prostorno uređenje Dubrovačko-neretvanske županije iz Dubrovnika. Projekat je obuhvatio veliki broja treninga, radionica i prezentacija vezanih za inovativni pristup u zaštiti i upravljanju prirodnom i kulturnom baštinom i kulturnim pejzažem, kao i niz događaja poput koncerata u prirodi, izložbi fotografija pejzaža, predstavljanja kulinarskih osobenosti područja, kojima su se promovisale vrijednosti kulturnog pejzaža Boke Kotorske i područja Dubrovnika. Osim toga, značajan dio projekta bila je izrada pet studija za pilot područje brda Vrmca, poluostrva koje dijeli Kotorski i Tivatski zaliv. Studije su se bavile istraživanjem prirodnih vrijednosti, kulturne baštine i kulturnog pejzaža Vrmca, istraživanjem percepcije građana/ki o vrijednostima područja, kao i mogućnosti za njegovu ekonomsku valorizaciju. Sve studije su objavljene.
Pored studija, u okviru projekta prevedana je sa engleskog jezika Evropska povelja o prostornom planiranju (The Charter of European Planning) i izrađena publikacija KRAJODRAZI, kao zajednička brošura o vrijednostima pejzaža područja Dubrovnika i Boke Kotorske, kao i Priručnik za zaštitu, planiranje i upravljanje kulturnom baštinom, koji sumira rezultate projekta i lekcije naučene tokom njegove realizacije.
Završen je projekat Održivi gradovi u crnogorskom obrazovnom sistemu. Ovaj dvogodišnji projekat imao je za cilj podizanje svijesti o održivom prostornom planiranju u školama u Crnoj Gori. Aktivnosti projekta tokom 2015. obuhvatile su prevođenje interaktivnog postera Održiva škola koji nudi mnoštvo ideja i principa kako se škole mogu pretvoriti u kvalitetnija mjesta za boravak učenika/ca i nastavnika/ca; prevođenje na crnogorski jezik stripa Heroji/ke za promjenu (Heroes for Change), koji predstavlja dio kampanje The Global Goals – Globalni ciljevi održivog razvoja koju su u septembru 2015. godine pokrenule Ujedinjene nacije; radionicu za nastavnike/ce na temu vrednovanja prostora. Obezbijeđeno je da predmet Vrednovanje i planiranje prostora – održivi gradovi i naselja bude uvršten u Katalog programa stručnog usavršavanja nastavnika za školsku 2015/2016. godinu.
Restauracija drvenih prozora
Expeditio je organizovao i niz radionica, prezentacija, konferencija, promotivnih događaja, uključujući – Radni kamp restauracije drvenih prozora, realizovan u okviru projekta Tradicionalni materijali i tehnike gradnje u Boki Kotorskoj . Tokom kampa učesnici/ce su imali priliku da kroz konkretan rad nauče osnovne principe restauracije drvenih prozora i korišćenja tehnika restauracije, s obzirom da je upotreba tradicionalnih zanata, tehnika i materijala jedan od najvažnijih elemenata u procesu restauracije i održavanja graditeljskog nasljeđa, zatim Radionice na temu razvoja nezavisne kulturne scene u Crnoj Gori, održane u Kotoru, Herceg Novom, Podgorici i na Cetinju sa kulturnim akterima iz čitave Crne Gore o mogućnostima za razvoj i umrežavanje nezavisne kulturne scene u Crnoj Gori. Tokom radionica predstavnici/ce NVO sektora, institucija i pojedinci/ke susreli su se spredstavnicama KOOPERATIVE, Regionalne platforme za kulturu za prostor bivše Jugoslavije http://platforma-kooperativa.org/, sledi Konferencija Nove ideje za stare objekte, održana u Nikšiću u okviru istoimenog projekta u okviru programa Evropa za građane. Ovo je projekat koji teži da promoviše konkretna rješenja za bolju iskorišćenost objekata u javnom vlasništvu što je bio i fokus konferencije u Nikšiću, Radionice s građanima/kama Kotora u okviru izrade dokumentarne pozorišne predstave o Kotoru – predstava, zasnovana na pričama građana/ki s ciljem da se prikažu posebnosti Kotora, ali i problemi s kojima se suočavaju stanovnici/ce Kotora, biće prikazana u Kotoru krajem aprila 2016. Predstava se realizuje u okviru projekta ACT4CITY.
Radionica dokumentarno pozorište o Kotoru
Ono što EXPEDITO planira za ovu godinu je SCHOOL4CITY Edukacija o konceptu održivih gradova u crnogorskim školama, Škola i grad koji ima za cilj povećanje znanja profesora/ca i učenika/ca u osnovnim školama u Crnoj Gori o planiranju održivih gradova i naselja i STRONGO Doprinos razvoju snažnijeg civilnog društva u Boki Kotorskoj – odobren kroz program Evropske unije IPA 2014 Civil Society Facility Montenegro.
Foto: Expeditio
PROČITAJTE I: javni-prostori-mjesta-kreativnosti-i-aktivizma, promolite-nos