Festival uličnih svirača u 16-om izvođenju predstavlja se u Podgrađu Petrovaradinske tvrđave, u Gradiću. Prvi put otvorili su i prostor za simpozijum “Javni prostor u gradu – kultura korišćenja” koji organizuje Suburbium 3. septembra na Brod teatru. Izdvajamo nekoliko tema.
Dragana Vasiljević Tomić, Arhitektonski fakultet, Beograd: Fenomen boje u definisanju identiteta javnog gradskog prostora
Fenomen boje razmatra se kroz evoluciju boje i razvoj koloristike kulture, što bitno utiče na pojavu kolorističkih prioriteta kod stanovništva i same koloristike grada. Kvalitet javnih gradskih prostora neposredno je uslovljen kulturnim identitetom, a posredno pojavljivanjem polihromije u javnom gradskom prostoru. Potreba za unapređenjem kvaliteta života u gradu predstavlja jedan od glavnih motiva za delovanje u urbanom prostoru, odnosno pristup arhitektonsko – urbanističkom projektovanju. Istorijska arhitektonska polihromija predstavlja osnovu nastajanja boje u javnom gradskom prostoru. Kompleksnost koloristike javnog gradskog prostora uslovljena je osnovnim karakteristikama, a to su koloristički prioriteti, harmonzacija bojenih prostornih struktura i materijala u projektovanju polihromnih ambijenata u gradu. Faktori koji formiraju gradski koloristički ambijent su prirodno – klimatske karakteristike, odnos boje i forme, kao i doživljaj forme javnog gradskog prostora uz očuvanje identiteta.
Tatjana Rajić, Expedito, Kotor: Javni prostori – prostori građana
Kotor
Kada se zateknemo u gradovima zapadnoevropskih zemalja veoma brzo primjetimo da su otvoreni javni prostori poligoni za ispoljavanje kreativnosti i građanskog aktivizma.Nasuprot tome, javni prostori u Crnoj Gori se koriste prilično jednolično i uglavnom bez mnogo maštovitosti – trgovi su najčešće okupirani baštama restorana i kafića, a parkovi se najviše koriste za šetnju, dječja igrališta i u manjoj mjeri za rekreaciju. U gradovima Balkana, a posebno u mediteranskom području koje pruža idealne uslove za boravak na otvorenom, moralo bi se podsticati inovativnije i kreativnije korišćenje javih prostora. Generalno, otvoreni javni prostori bi trebalo da budu mjesta u svakom trenutku otvorena i dostupna svim građanima/kama, bez obzira na pol, rasu, nacionalnu pripadnost, seksualnu orijentaciju, godine ili društveno-ekonomski status. Zato su oni od velikog značaja za društveni i ekonomski život zajednica. Prostori gdje ljudi imaju priliku da dožive punoću kulturne raznovrsnosti su dragocjeni. Njegovanje i podsticanje ovakvih prostora je bitno za povezivanje ljudi, podsticanje tolerancije, dijaloga i razmjene mišljenja i iskustava između njih.To je svakako jedan od puteva prevazilaženja konflikata. Zbog toga je ulaganje u kvalitetne javne prostore, bilo da se radi o trgovima, ulicama ili parkovima, veoma važno – gradovi u kojima se dobro osjećamo daju nam taj osjećaj upravo jer su njihovi javni prostori osmišljeni, maštoviti i kreativni.
Nikoleta Kosovac, ”Lice ulice”, Beograd: Ulični prodavci – ekonomija po meri čoveka
Lice ulice, Beograd
Pokret uličnih novina dobija na snazi u drugoj polovini 20. veka kada je na ulicama sve više beskućnika –veterana ratova na koje su svi zaboravili, gubitnika u vremenu novih društvenih zakonitosti. U Njujorku su 1989. godine pokrenute Street News (Ulične novine) u kojima su ubrzo počeli da pišu i stvaraju i neki od najpoznatijih, najplaćenijih novinara i umetnika okupljenih oko najvažnijeg cilja – skrenuti pažnju na odbačene, odbegle od društva i porodice. Zamajac je pokrenuo mašinu i dvadesetak godina kasnije oko 30 miliona ljudi kupuje i čita ulične novine, a čak 300.000 beskućnika, siromašnih i dece ulice živi od ove prodaje. Pored osnovnih namera ovakvih novina kao što su obezbeđivanje kakvog-takvog prihoda marginalizovanim grupama, skretanje pažnje javnosti na njihove probleme, te uspostavljanje mreže pomoći i podrške – danas su one često i konkurencija svojoj komercijalnoj “braći i sestrama” čija izdanja su na kioscima. Sličan projekat pokrenut je u Srbiji 2010. godine pod imenom Lice ulice. Osnovna delatnost je izdavanje uličnog magazine Lice ulice. Do sada je izdato 32 broja i distribuirano više od 120.000 primeraka. Prodavci dobijaju polovinu zarade od svakog prodatog primerka, a distibucija se obavlja kroz specifičnu prodajnu mrežu koju čine osobe koje se teško zapošljavaju (beskućnici, osobe sa smetnjama u razvoju…).
Zlatko Uzelac, Institut za povijest umjetnosti, Zagreb: Nevidljivi dijelovi grada ili kako ih učiniti vidljivim – Novi primjer iz Osijeka – lineta pred Vodenim vratima Tvrđave Osijek
Osijek
Barokni gradovi-tvrđave Osijek i Petrovaradin počeli su se graditi gotovo istovremeno kao dvije najvažnije ratne tvrđave prije i poslije bitke kod Slankamena1691. godine. I prvi njihov projektant bio je isti – Mathias von Kaiserfeld, kao što ih i kasnija gradnja i transformacije u 18. stoljeću blisko povezuju. No, u Osijeku su poslije 1. svjetskog rata gradske fortifikacije srušene do temelja. Očišćen i zaravnjen teren, koji je tako bio pripremljen za građevinsku špekulaciju, nikada nije bio izgrađen, pa je sve do danas ostao urbanistički provizorij s Tvrđom – najstarijim dijelom gradske jezgre kao teško ranjenim urbanim torzom u srcu grada. Manji preostali dio fortifikacija prema Dravi ostao je marginaliziran i dijelom do jedne trećine visine zatrpan, jedva prisutan u svijesti grada, „nevidljivi prostor grada“, a po svemu izniman. Jednim malim projektom, koji nije prošao bez otpora, rehabilitiran je ključni dio ambijenta pred Vodenim vratima, jedinim preostalim gradskim vratima. Obnovom linete i dva mala pristupna mosta, rehabilitirani ambijent počeo je djelovati u više svojih novih uloga: kao novi fokus i odmorište za šetnju građana uz Dravu, ali i kao novootkriveni prostor za raznovrsna događanja. Skorim postavljanjem makete s izgledom grada prije rušenja bedema i nestala cjelina postat će ovdje iznova vidljiva.
PROČITAJTE I: javni-prostor-u-gradu-kultura-koriscenja, poljubac-za-uspavanu-lepoticu-obnova-vojno-tehnickog-zavoda-u-kragujevcu, intervju-zelimir-zilnik, kako-se-bastini-savremena-umetnosti-kratak-vodic-kroz-postavku-identiteta, viktorija-aladzic-razumevanje-grada, javni-prostori-u-raljama-privatnog-kapitala