Proteklog vikenda (5,6 oktobar 2024) u Kulturnoj stanici Eđšeg održane su šeste Novosadske češke svečanosti u organizaciji Češke besede Novi Sad . Foto: Manja Holodkov/Photo credit ČBNS. Foto koncept: Kaća Lazukić Ljubinković
Od kada je osnovana, a to je bilo 5. oktobra 2018. godine, Češka beseda Novi Sad posvećena je učvršćivanju veza sa Češkom, tradicijom i kulturom češkog naroda, kao i upoznavanju drugih nacionalnosti i njihove baštine.
Proteklog vikenda Češka beseda Novi Sad, kako je sažela predsednica Lidija Bubnjević “prikazani su različiti segmenti češke kulture kroz umetnost, muziku, fotografiju, predavanja u kojima je osvetljena vredna češka baština pod zaštitom UNESK-a, nastup limene muzičke sekcije Češke besede Međurić iz Hrvatske”. Održan je okrugli sto sa temom “Izazovi i mogućnosti zajedničkog rada u narednom periodu”, radionica izrade fotografije postupkom cijanotipije, predavanje o češkom fotografu Františeku Drtikolu… Brojne goste pozdravio je ambasador Češke u Srbiji Jan Bondi istakavši značaj ovakvih okupljanja koja doprinose boljem upoznavanju Čeha sa lokalnim stanovništvom i svim nacionalnostima koje kulturom i tradicijom obogaćuju multinacionalnu Vojvodinu.
Ono što je specifično za Češku besedu Novi Sad je da posebnu pažnju posvećuje fotografiji. Kako je pozdravlajući goste rekla Manja Holodkov “fotografija je bila sastavni deo svih naših dosadašnjih manifestacija. Ove godine fotografija je prirodno prerasla u naše vodeće interesovanje”.
Organizovana je izložba “Prag i Olomouc”, Filipa Gurjanova i Dušana Živkića koju je Nenad Lančuški otvorio rečima “da je ovim fotografijama zajedničko što predstavljaju sliku starih čeških gradova Praga i Olomouca, istovremeno se autorski razlikuju drugačijim generacijskim i obrazovnim pristupom gledanja na stvarnost”.
U Srbiji živi nešto više od 1400 Čeha i to je najmalobrojinija nacionalna manjina. Najviše ih živi u Vojvodini, odnosno Banatu u Beloj Crkvi, opštinama Kovin, Vršac, u selima Kruščici i Češkom selu, naravno i u Novom Sadu i Beogradu. Sedište Nacionalnog saveta češke nacionalne manjije je u Beloj Crkvi.
Prvi Česi pojavili su se na teritoriji današnje Srbije već krajem 18. veka, u okviru planske kolonizacije banatske vojne granice za vreme Marije Terezije. Počeci masovnog naseljavanja teritorije današnje Srbije su u prvoj polovini 19. veka. Značajni Česi ostavili su trag u mnogim oblastima, a posebno treba pomenuti dela prvih čeških arhitekata i graditelja Jana Nevolea, Františeka Nekvasila i Stojana Titelbaha. Među njihovim najznačajnijim građevinama su Kapetan Mišino zdanje (Zgrada Rektorata), Hotel Slavija i Novi dvor.