U Zbirci strane umetnosti Muzeja grada Novog Sada, održava se izložba “Jovan Janika Balaž 1925 – 1988, bio i ostao” povodom veka od njegovog rođenja. Kustokinja je Dušanka Marković. Izložba je otvorena 22. decembra (2025). Foto: korzoportal
Izložba Jovan Janika Balaž 1925 – 1988, bio i ostao bogata je tekstovima, dokumentarnim fotografijama, muzičkim instrumentima i predmetima koje je koristio ovaj naš, do sada neprevaziđeni primaš i tamburaš, kao i likovnim delima autora koji su ga na razlilite načine ovekovečili.
Kustoskinja Dušanka Marković, za korzportal, izdvojila je nekoliko ključnih godina uspona u karijeri Janike Balaža – “Kad je imao pet, šest godina zainteresovao se za tamburicu gledajući oca kako podučava brata, pa je kradom i Janika učio da svira kada je očeva tamburica bila na raspolaganju. Sa desetak godina počeo je da uči violinu i tada je osnovao svoj bend. Sve se to događa oko 1935. godine kada prelazi u novu fazu svog tamburaškog života. Kada je 1948. otišao u Crnu Goru, odnosno u Radio Titograd svirao je violinu u njihovom simfonijskom orkestru violinu, a tamburu u tamburaškom. U Tamburaški orkestar Radio Novog Sada dolazi 1951. i od tada više nije svirao violinu. Janiki su mađarski violinisti sa kojima je nastupao rekli da pored brojnih, vrhunskih mađarskih violinista nikada neće biti tako dobar, ali da to može biti svirajući na primu. Poslušao je savet i dostigao je visine kao ni jedan primaš i tamburaš kod nas. Neprevaziđen je. Nadam se da će se jednog dana pojaviti novo ime koje će značiti kao što Janikino znači danas.”
Ratko Šoć, triptih
Janika Balaž stekao je svetsku slavu kada je sa Malim tamburaškim orkestrom i angažmanom u filmu Aleksandra Saše Petrovića Skupljači perja, bio pozvan da nastupe u čuvenoj pariskoj Olimpiji. Dušanka Marković napominje da su “nastupali širom tadašnje Jugoslavije kao renomirani Veliki tamburaški orkestar Radio Novog Sada ili Mali tamburaški orkestar, kasnije Tamburaški orkestar Janike Balaža, a nama poznat kao ‘Osam tamburaša s Petrovaradina’ što je tekst istoimene pesme Ratka Šoća. Bio je omiljen širom Jugoslavije, u ženskim časopisima Una, Svijet , pa u Areni, imali su intervjue sa njim, bio je na naslovnim stranama”.
Na inicijativu Društva novosadskih filatelista i kustoskinje izložbe Jovan Janika Balaž 1925 – 1988, bio i ostao Dušanke Marković, povodom 100 godina od rođenja Janike Balaža Pošte Srbije izdale su jubilarnu marku.
Na otvaranju izložbe Jovan Janika Balaž 1925 – 1988, bio i ostao govorile su osobe koje su poznavale Janiku Balaža ili su poslovno sarađivali – tadašnji direktor muzičke produkcije u Radio Novom Sadu Jovan Adamov, jedan od rukovodilaca Velikog tamburaškog orkestra Radio Novog Sada Zoran Mulić, predstavnici Društva novosadskih filatelista i Pošta Srbije, a izložbu je otvorio pesnik i slikar Ratko Šoć “čiji tekst pesme Osam tamburaša s Petrovaradina je bio u nazivu Janikinog orkestra. Istovremeno, sada je pola veka od nastanka ove pesme – Janikine himne, himne Tamburaškog orkestra, himne Novog Sada, himne Petrovaradina i himne svih tamburaša”, kaže Dušanka Marković.
Izložba Jovan Janika Balaž 1925 – 1988, bio i ostao traje do 20. januara 2026.