U Galeriji Matice srpske večeras (6. decembar 2024) se otvara izložba “Miloš Bajić. San o slobodi”. Biće predstavljeni njegovi radovi nastali tokom zatočeništva u logoru Mauthazenu, potom apstraktna dela koja su nastajala posle oslobođenja, odnosno Drugog svetskog rata. Kustos izložbe je Luka Kulić. Foto: korzoportal
Brojna istorijska previranja u 20. veku učinila su život Miloša Bajića (1915 – 1995) nesvakidašnjim. Umetnik je iz teških životnih okolnosti uspevao da pronađe snagu i motivaciju za stvaralaštvo u decenijama koje su sledile. U svojoj generaciji bio je prvi slikar apstrakcije na našem prostoru.
Prema rečima upravnice Galerije Matice srpske Tijane Palkovljević Bugarski delo Miloša Bajića je u Novom Sadu uglavnom predstavljeno u Galeriji likovne umetnosti – Poklon zbirci Rajka Mamuzića, a sada se prvi put u celini predstavlja u Galeriji Matice srpske. Razlog tome je što smo proteklih godina obavili restauraciju i konzervaciju Bajićevih slika i crteža, pa smo želeli da ih predstavimo ne samo kao retrospektivu, nego tematsku i problemsku izložbu koja ukazuje da u njegovom stvaralaštvu postoji dualitet između slika i crteža nastalih u logoru Mauthazenu, te njegovog posleratnog apstraktnog slikarstva vedrih tonova, jednog sasvim drugačijeg kolorirta”.
Specifikum izložbe “Miloš Bajić. San o slobodi” u Galeriji Matice srpske je što je nastala na predlog porodice Bajić, umetnikovih naslednika. Sin Darko Bajić, filmski reditelj kaže da je oca „dugo mučila priča iz logora Mauthauzena, gde je tajno slikao prizore stravičnih zločina. Miloš je izneo te crteže po oslobođenju, i tek dvadesetak godina kasnije rešio je da inspirišući se njima, stvori slikarski ciklus iz logora. Kada je to završio, pedesetih godina prošlog veka vratio se apstraktnoj umetnosti, krenuo je u kosmos, istraživanje mašte, u osvajanje nove slobode. Nikada nije samog sebe kopirao”.
Na izložbi „Miloš Bajić. San o slobodi“ u Galeriji Matice srpske izloženo je više od stotinu radova iz naših muzejskih kolekcija i brojni radovi iz privatne kolekcije naslednika Miloša Bajića.
Mrđan Bajić, vajar, takođe ističe dualizam u radu svog rođaka Miloša Bajića – „Jedan je uvid levičara i antifašiste koji je imao stravično iskustvo bivanja u logoru. Potom je celog života imao radare za svako pojavljivanje tenzičnih situacija u svetu. Sa druge strane, on je bio vedar čovek koji se bavio slikarstvom. Bio je u potrazi za govorom apstraktne slike kao umetničke autonomije, oslobođene od svake strukturne veze sa sadašnjošću. U preplitanju ta dva pola odigravao se njegovo umetnički opus koji pokušavamo da rekonstruišemo u Galeriji Matice srpske.”
Koncept izložbe „Miloš Bajić. San o slobodi“ u Galeriji Matice srpske predstavlja mogućnost za drugačije čitanje života i dela ovog slikara. On apostrofira i povezuje tragičnu sudbinu ratnih godina koje je proveo u logoru i njegove apstraktne radove koji su označili osvajanje slikarskih sloboda. Otuda je i naslov izložbe odgovarajući.