Taktilna postavka iz Spomen-zbirke kolekcije Pavla Beljanskog gostuje u Zagrebu

Danas (29. april 2025) se u Tifološkom muzeju u Zagrebu otvara taktilna postavka Spomen-zbirke Pavla Beljanskog pod nazivom „Dodirni i oseti“.  Autorke su Milica Orlović Čobanov iz Spomen-zbirke i Snežana Nikolić, tiflološkinja iz novosadske Škole za osnovno i srednje obrazovanje „Milan Petrović“ .

Izložba „Dodirni i oseti“ nastala je sa idejom da posetiocima sa stečenim ili urođenim invaliditetom (slepim i slabovidim), bez uobičajenih ograničenja pruži uvid u deo kolekcije Spomen-zbirke Pavla Beljanskog.

Reč je o izboru od deset predmeta, replika i interpretacija predmeta koji verno prikazuju odabrane originale – osam dela umetnika zastupljenih u kolekciji Pavla Beljanskog: Sretena Stojanovića, Rista Stijovića, Mihajla Tomića, Vlaha Bukovca, Milana Konjovića, Save Šumanovića, Milice Zorić i Mališe Glišića, kako bi se istakla različitost u psihološkom i oblikovnom smislu. Izabrana umetnička dela predstavljena su putem grafičkih dijagrama, prenoseći sve detalje i njihovu različitu teksturu, zatim gipsanih kopija u proporcijama originala, kao i dva 3D modela izrađena od prirodnih materijala gde završna obrada po zamisli tiflološkinje Snežane Nikolić i scenografkinje Aleksandre Rešnjak Pešić omogućava naglašavanje ili pojednostavljivanje detalja, u zavisnosti od čitljivosti samog predmeta. Izložbu prate audio-deskripcija, potpisi na Brajevom pismu i legende posebno prilagođene slabovidim osobama.

Publika u Zagrebu, prvi put imaće priliku da kroz ovu „čulnu“ postavku doživi neka od antologijskih dela iz novosadskog legata, poput Portreta Pavla Beljanskog i Nataše Bošković, rad vajara Sretena Stojanovića, poznatog dela Sova Rista Stijovića i Nage žene Mihajla Tomića, ali i najnovijih eksponata nastalih prema delima Save Šumanovića, Jabuke i grožđe i Mališe Glišića, Borovi. Na ovaj način interpretirana su najznačajnija dela iz kolekcije koja dodirom povezuju stvaraoce i posetioce sa oštećenjem vida, čime se proširuje društvena svest o potrebi prilagođavanja muzejskih prostora i programa publici sa invaliditetom. 

U želji da posetiocima sa stečenim ili urođenim invaliditetom pruži uvid u deo kolekcije Pavla Beljanskog, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog je u saradnji sa Školom za osnovno i srednje obrazovanje „Milan Petrović“ iz Novog Sada, Umetničkom livnicom „Stanišić“ i Radio-televizijom Vojvodine 2014. godine realizovala taktilnu postavku „Dodirni i oseti“. Tokom godina ovaj taktilni fond se sukcesivno uvećavao i danas je u njemu zavidan broj eksponata od kojih su pojedini deo stalne postavke Spomen-zbirke. Kroz ovaj projekat umetnička dela iz kolekcije Pavla Beljanskog postaju svojevrsna didaktička sredstva i živa izložba, koja dodirom povezuje posetioca i umetnička dela putem taktilne metodologije.

Taktilna postavka Spomen-zbirke Pavla Beljanskog pod nazivom „Dodirni i oseti“ u Tiflološkom muzeju u Zagrebu trajaće do 25. maja 2025. godine.