Najčuvenija antička konjanička skulptura, predstava Marka Aurelija na rimskom Kapitolu, u mnogome je uticala na kasnije vajarske radove širom Evrope. O njenom nastanku, restauraciji, konzervaciji i uticajima u tekstu “Car Marko Aurelije na rimskom Kapitolu”. Piše / Foto: Aleksandar Stojanović.
Marko Aurelije na trgu Kampidoljo (kopija)
Konjanički spomenik posvećen caru Marku Aureliju (vladao Rimskim carstvom 161-180 n.e.) je najverovatnije podignut 176. godine posle trijumfa nad germanskim plemenima. U tom prerodu, širom carstva su postavljane tzv. equi magni, konjaničke skulpture u natprirodnoj veličini, kojih je bilo najmanje dvadeset i dve, ali je ova jedina sačuvana zbog toga što se u vremenima velikih društvenih i verskih previranja tokom ranog Srednjeg veka smatralo da je prikazani konjanik car Konstantin Veliki. Ne zna se pouzdano koja je bila originalna pozicija spomenika, ali se pretpostavlja da se nalazila na Forumu. U osmom veku je postavljena kod bazilike Svetog Jovana u Lateranu. Po želji pape Pavla III, statua je u 16. veku premeštena na brdo Kapitol, sa željom da se ovom čuvenom brdu povrati dostojanstvo upravnog i političkog centra Rima, kao jedna od antičkih tradicija.
Marko Aurelije na trgu Kampidoljo (kopija)
Čim je spomenik bio postavljen, Senat grada Rima je angažovao Mikelanđela Buonarotija da oblikuje postament i neposrednu okolinu statue, ali je veliki umetnik uradio mnogo više: izradio je novi arhitektonski okvir, uradio skicu popločanja i postavio statuu u vizuelni fokus novog kapitolskog trga kome se do danas divimo, trga Kampidoljo.
Marko Aurelije u Kapitolskom muzeju (original)
Usled vekovnih uticaja sunca, kiše i smoga, zbog primetnih mehaničkih i hemijskih promena u bronzi i statičkog rizika, tokom osamdesetih godina prošlog veka su obavljeni veliki radovi na restauraciji i konzervaciji skulpture. Kada su 1988. godine radovi završeni, zaključilo se da su temperaturne i mehaničke promene u spoljnjoj sredini veoma nepovoljne za ovako vrednu i retku antičku skulpturu, pa je odlučeno da se original postavi u zatvoreni prostor Kapitolinskog muzeja, a na trg bronzana kopija. Renoviranje Kapitolinskog muzeja je započeto 1997. godine i za tu potrebu je sagrađen poseban prostrani zatvoreni paviljon sa staklenim krovom. Formiran je Rimski vrt na prvom spratu Palate Konzervatori, u kome su danas izložene neke od najpoznatijih skuptura antičkog perioda iz zbirke Muzeja na Kapitolu. Pored skulpture cara Marka Antonija, možemo videti između ostalih i čuvenu Vučicu sa osnivačima Rima Romulom i Remom, glavu i šaku cara Konstantina i temelje monumentalnog Jupiterovog hrama.
Marko Aurelije u Kapitolskom muzeju (original)
Najčuvenija antička konjanička skulptura, predstava Marka Aurelija na Kapitolu, u mnogome je uticala na kasnije vajarske radove širom Evrope. Sa svojom desnom ispruženom rukom, direktno je uticala na renesansne prikaze Ferdinanda de Medičija na trgu Anuncijata u Firenci, na skulpturu Kozima Prvog na Trgu Sinjorija, takođe u Firenci, kao i na domaće primere, na spomenike knezu Mihailu Obrenoviću na beogradskom i kralju Petru Prvom na novosadskom Trgu republike.
Sve su to skulpturalne predstave vladara – vojskovođe pobednika, koji trijumfalno ulaze u grad, prenoseći građanima poruke koje čitamo iz ispružene desne ruke: knez Mihailo pokazuje u smeru zemalja koje treba osloboditi, kralj Petar donosi Novosađanima gramatu kojom se njihov grad zajedno sa zemljama severno od Dunava i Save priključuju novouspostavljenoj državi, dok Marko Aurelije svojoj prestonici ponosno donosi pobedu nad severnim varvarima.