Sećanje na avgust 2010.
… Koračala sam usnulim, u žegu obavijenim Podgrađem podno Tvrđave u Baču, ulicom koja vodi ka njoj, zaneta lepotom zapuštene, dragocene graditeljske prošlosti koja opstojava i kada je decenijama niko ne neguje… Srećom, u zaštitu Bača u 21. veku upustili su se stručnjaci Zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine pre nekoliko godina. Njihovi prethodnici postavili su vredne osnove za istraživanje i konzerviranje u prethodnom veku. Bač je davno bio rimsko naselje, a prvi tragovi o njemu potiču iz perioda Justinijana, kada ovaj gospodar Carigrada i vizantijski car pominje Bač u pismu godine 535, ugarski kralj osnovao je u Baču županiju, na prelazu iz prvog u drugi milenijum Bač je bio izgrađen i utvrđen grad…zatim crkveno sedište i kraljevski grad.
Obnovljena kula Tvrđave Bač
Dolazim do Tvrđave i zastaje dah. Samo 60 kilometara od Novog Sada čudo istorijske baštine uzdiže se kroz večnost! Konzervatori mogu da budu precizniji, ja sam posmatrač koji samo posmatra forme od cigala, forma se uzdiže u kulu, u lučnu kapiju. Prozori imaju starinski oblik, izduženi, kako zamišljam bajkovitu kulu Trnove Ružice, obrasla je u bršljan, tek što se nije obrušila na luk ispod koga prolazimo.Tvrđava u Baču za mene je bila tog trenutka, a i sada je, istovremeno Stounhendž, Sikstinska kapela, Lovrijenac, Gaudijeva katedrala u Barseloni, Kineski zid. Nije preuveličavanje. Svakom je njegovo najveće i najlepše.
U 14. veku Bač je na vrhuncu razvoja. Zapisi kažu da je imao više stanovništva, zanatlija i drugih zanimanja nego zajedno Sombor, Subotica, Apatin, Bečej. Vek kasnije osnovana je prva bolnica u ovom delu Evrope, Bački hospital je sagrađen za bolesnike i siromašne. U Baču je prva apoteka otvorena u kući porodice Gebauer u 19. veku.
Nedaleko od ulazne kapije od cigala, nalaze se očuvani ostaci hamama (tursko kupatilo) sa posudama iz tog doba. I Turci su vladali ovim krajevima…
Nije čudo da je Bačka dobila ime po Baču! Čudno je što se o tome malo zna, jer je Tvrđava u Baču bila prepuštena samo kišama i ravničarskim vetrovima. Ovdašnje bavljenje prošlošću oslanja se pretežno na ratove i razaranje, umesto na baštinjenje onoga što nam stoji na dlanu kao putokaz iz prošlosti. Vredi taj putokaz!
B.K.
www.seecult.org/…/primeri-dobre-prakse-vekovi–baca